Van bướm là lựa chọn tối ưu cho các hệ thống đường ống nhờ thiết kế nhỏ gọn, dễ vận hành và giá thành hợp lý. Từ nhà máy công nghiệp đến hệ thống PCCC, van bướm luôn được ưu tiên sử dụng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ: van bướm là gì, có những loại nào, ứng dụng ra sao và cách chọn van bướm phù hợp nhất.

Van Bướm Là Gì?

Van bướm (Butterfly Valve) là loại van công nghiệp dùng để điều tiết hoặc ngắt dòng chảy trong hệ thống đường ống. Van hoạt động bằng cách xoay một đĩa tròn quanh trục giữa – tương tự cánh bướm – giúp đóng/mở nhanh và dễ dàng. Nhờ thiết kế nhỏ gọn, lắp đặt đơn giản, giá thành hợp lý, van bướm được sử dụng phổ biến trong cấp thoát nước, PCCC, xử lý khí và hóa chất.

Cấu Tạo Của Van Bướm

Van bướm có cấu tạo đơn giản nhưng hiệu quả, gồm các bộ phận chính sau:

• Thân van (Body): Được đúc từ kim loại như gang, thép hoặc inox, có thiết kế lỗ bulong theo tiêu chuẩn (BS, JIS, ANSI…) để kết nối với mặt bích đường ống.
• Đĩa van (Disc): Có dạng tròn dẹt như cánh bướm, là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với dòng chảy, thường làm từ inox, gang hoặc thép.
• Trục van (Stem): Kết nối giữa tay vận hành và đĩa van, truyền lực để điều khiển đóng/mở. Làm từ vật liệu chịu lực và chống ăn mòn cao.
• Gioăng làm kín (Seat): Nằm giữa thân và đĩa van, giúp đảm bảo độ kín tuyệt đối. Chất liệu phổ biến gồm cao su EPDM, PTFE hoặc Teflon.
• Tay gạt / tay quay: Thiết bị điều khiển van. Với van kích thước nhỏ dùng tay gạt, van lớn thường dùng tay quay hoặc bộ truyền động điện, khí nén.
• Các bộ phận phụ: Bao gồm bu lông, bánh răng, chốt định vị,… giúp van vận hành ổn định và an toàn.

Nhờ cấu tạo đơn giản, van bướm dễ lắp đặt, vận hành nhanh chóng và bảo trì thuận tiện trong nhiều ứng dụng công nghiệp.

Nguyên Lý Hoạt Động Của Van Bướm

Van bướm hoạt động dựa trên chuyển động xoay của đĩa van quanh trục cố định để kiểm soát dòng chảy:

• Khi tay gạt, tay quay hoặc bộ điều khiển tự động (điện, khí nén) được tác động, lực sẽ truyền đến trục van, làm đĩa van xoay.
• Khi đĩa van nằm vuông góc với dòng chảy (0°) → van đóng hoàn toàn, dòng lưu chất bị chặn lại.
• Khi đĩa xoay 90° và nằm song song với dòng chảy → van mở hoàn toàn, chất lỏng đi qua dễ dàng.
• Trong các góc xoay trung gian, van có thể điều tiết lưu lượng, tuy nhiên không khuyến khích sử dụng van bướm để điều tiết liên tục, đặc biệt ở góc mở 15°–75°, vì dễ gây mài mòn và rò rỉ.

Lưu ý: Van bướm phát huy hiệu quả tốt nhất khi được sử dụng để đóng hoặc mở hoàn toàn, không phù hợp với các ứng dụng yêu cầu điều tiết chính xác lưu lượng.

Phân Loại Van Bướm

Theo Cách Vận Hành 

Van Bướm Tay Gạt

Là loại van phổ biến, vận hành thủ công bằng cách gạt tay theo góc 90°. Khi tay gạt vuông góc với đường ống, van ở trạng thái đóng; khi song song, van mở hoàn toàn. Phù hợp cho đường ống DN50 – DN200, áp suất ≤16kG/cm². Được ưa chuộng nhờ giá rẻ, dễ lắp đặt, thao tác nhanh, dùng nhiều trong hệ thống cấp nước, PCCC.

Ưu điểm: Gọn nhẹ, dễ sử dụng, chi phí thấp
Nhược điểm: Không phù hợp để điều tiết liên tục, dễ mòn nếu mở ở góc trung gian.

Van Bướm Tay Quay

Van bướm tay quay (có hộp số) vận hành bằng vô lăng, xoay nhẹ nhàng để điều khiển đĩa van đóng/mở. Cơ cấu hộp số giúp giảm lực tay, phù hợp với các hệ thống đường ống lớn và áp lực cao. Thường dùng cho đường kính từ DN200 trở lên, nơi tay gạt không còn phù hợp do lực mở lớn.

Ưu điểm: Dễ vận hành với van lớn, điều tiết chính xác hơn tay gạt
Nhược điểm: Kích thước cồng kềnh hơn, giá cao hơn van tay gạt

Van Bướm Điều Khiển Điện

Van bướm điều khiển điện sử dụng mô-tơ điện để tự động đóng/mở đĩa van theo tín hiệu điều khiển từ xa. Phù hợp với hệ thống cần vận hành tự động, điều khiển chính xác và giám sát trạng thái van.

Ưu điểm: Tự động hóa hoàn toàn, điều khiển linh hoạt, không cần thao tác tay
Nhược điểm: Giá cao hơn, cần nguồn điện ổn định và bảo trì định kỳ

Van Bướm Điều Khiển Khí Nén

Van bướm điều khiển khí nén vận hành bằng áp lực khí nén, giúp đóng/mở van nhanh và chính xác. Phù hợp với hệ thống yêu cầu tốc độ cao, đóng/mở liên tục như trong nhà máy xử lý nước, hóa chất, thực phẩm, môi trường ẩm, bụi, dễ cháy, nơi không thể dùng điện.

Ưu điểm: Tốc độ đóng/mở nhanh, an toàn trong môi trường đặc biệt
Nhược điểm: Phụ thuộc vào hệ thống khí nén, chi phí đầu tư ban đầu cao hơn tay gạt/tay quay

Phân Loại Theo Kiểu Kết Nối

Van bướm được chia theo cách kết nối với đường ống, phổ biến gồm:

Van bướm kiểu kẹp (Wafer): Lắp kẹp giữa hai mặt bích, cố định bằng bulong xuyên qua. Thiết kế gọn, dễ lắp đặt, chi phí thấp. Thường dùng cho hệ thống áp suất vừa và nhỏ.

Van bướm kiểu lug: Có lỗ ren ở thân van, bắt bulong từng đầu mặt bích. Cho phép tháo lắp một bên đường ống mà không ảnh hưởng đến bên còn lại. Phù hợp cho hệ thống cần bảo trì thường xuyên.

Van bướm mặt bích (Flanged): Kết nối trực tiếp bằng mặt bích hai đầu. Kín khít cao, chắc chắn, chịu áp lực lớn. Thường dùng trong hệ thống công nghiệp nặng, PCCC, cấp thoát nước lớn.

Van bướm nối clamp (Clamp-end): Được ưa chuộng nhờ độ kín tốt, thẩm mỹ cao và dễ bảo trì, kết nối nhanh bằng khớp clamp (đai kẹp inox). Thường dùng trong ngành thực phẩm, nước giải khát, dược phẩm – nơi yêu cầu tháo lắp và vệ sinh nhanh chóng. 

Phân Loại Theo Chất Liệu

Tùy vào môi trường sử dụng, áp lực làm việc và chi phí đầu tư, van bướm được chế tạo từ nhiều chất liệu khác nhau:

Van bướm gang: Thân và trục van làm bằng gang, thiết kế gọn, dễ lắp đặt và bảo trì. Giá thành hợp lý, dùng phổ biến trong nhà máy, hệ thống cấp nước, PCCC.

Van bướm inox: Làm từ inox 304, 316, 316L,… có khả năng chịu nhiệt lên đến 220ºC, chống ăn mòn tốt. Dùng cho môi trường khắc nghiệt, hóa chất, nước biển, thực phẩm,…

Van bướm vi sinh: Làm từ inox không gỉ, bề mặt đánh bóng mịn (Ra ≤ 0.8µm) giúp chống bám dính. Ứng dụng trong ngành thực phẩm, dược phẩm, nước tinh khiết, hóa chất đặc biệt.

Van bướm nhựa (PVC, UPVC, PP): Chống ăn mòn tốt, nhẹ, chịu hóa chất loãng. Thường dùng trong hệ thống hóa chất, nước thải, tưới tiêu nông nghiệp.

Van bướm thân gang – cánh inox: Kết hợp giữa thân gang và đĩa inox, giúp tăng độ bền, chịu lực tốt, hoạt động linh hoạt trong nhiều môi trường. Chi phí tối ưu hơn so với van inox toàn phần.

Ưu Nhược Điểm

Ưu Điểm

• Thiết kế nhỏ gọn, nhẹ, dễ lắp đặt kể cả trong không gian hẹp
• Giá thành thấp hơn so với van cầu, van bi cùng kích cỡ
• Đóng/mở nhanh, vận hành đơn giản bằng tay gạt, tay quay, điện hoặc khí nén
• Khả năng làm kín tốt, đảm bảo kiểm soát lưu lượng hiệu quả
• Giảm áp suất thấp, tiết kiệm năng lượng vận hành hệ thống
• Đa dạng kích thước, kiểu kết nối và chất liệu, đáp ứng nhiều môi trường làm việc
• Sử dụng được với nhiều môi chất: nước, khí nén, hơi, hóa chất, dầu, thực phẩm,…
• Ít bảo trì, có thể thay thế gioăng, vòng đệm khi cần, kéo dài tuổi thọ thiết bị
• Chịu được điều kiện làm việc đa dạng, từ trong nhà đến ngoài trời, môi trường axit

Nhược Điểm

• Không phù hợp cho môi trường áp suất cao hoặc hơi nóng
• Dễ rò rỉ nếu vận hành đĩa van ở góc mở nhỏ (15°–75°) trong thời gian dài
• Độ bền kém hơn van bi, van cổng khi dùng với lưu chất đặc hoặc chứa tạp chất
• Khó làm sạch hoàn toàn hệ thống nếu van luôn mở
• Dễ bị ăn mòn khi sử dụng với nước thải có độ nhớt cao
• Có thể bị nghẹt dòng do mảnh vỡ hoặc cặn bám quanh đĩa van
• Ít phù hợp với đường ống nhỏ, thường dùng hiệu quả hơn với hệ thống trung bình trở lên 

Ứng Dụng Của Van Bướm

Van bướm (van cánh bướm) được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực nhờ khả năng đóng/mở nhanh, vận hành linh hoạt, phù hợp với cả môi chất lỏng, khí, bùn hay hơi nóng. Một số ứng dụng tiêu biểu gồm:

• Cấp – thoát nước & xử lý nước thải: Lắp trong hệ thống dẫn nước sạch, thoát nước mưa, nước thải đô thị, trạm bơm… Van hoạt động hiệu quả với dòng chảy lớn, chi phí thấp.
• Hệ thống PCCC: Kiểm soát lưu lượng nước, khí chữa cháy trong các công trình dân dụng và công nghiệp.
• Ngành HVAC (điều hòa – thông gió): Kiểm soát lưu lượng khí, hơi lạnh, nước nóng trong các hệ thống sưởi và làm mát của tòa nhà.
• Nhà máy công nghiệp: Ứng dụng trong sản xuất thực phẩm, đồ uống, dược phẩm, hóa chất – đặc biệt khi kết hợp van inox, van vi sinh hoặc van điều khiển tự động.
• Ngành dầu khí & năng lượng: Dùng để đóng/mở chất lỏng có áp lực cao, hơi nóng trong nhà máy lọc dầu, trạm điện, turbine nhiệt…
• Ngành giấy & bột giấy: Xử lý bột sệt, hóa chất, nước tái chế với yêu cầu chống mài mòn và ăn mòn cao.
• Tàu thủy & công trình biển: Van bướm inox hoặc thân gang – cánh inox được dùng để kiểm soát lưu chất như nước biển, dầu thủy lực, khí nén trên tàu.

Lưu Ý Khi Lựa Chọn, Lắp Đặt Và Vận Hành Van Bướm

Lưu Ý Khi Lựa Chọn

• Chọn đúng vật liệu: Thân, đĩa và gioăng van phải phù hợp với tính chất lưu chất (ăn mòn, nhiệt độ, độ nhớt…). Ví dụ: Gang – dùng cho nước sạch, PCCC, Inox/PTFE – dùng cho hóa chất, nước thải, Inox vi sinh – dùng trong thực phẩm, dược phẩm
• Áp suất & nhiệt độ làm việc: Đảm bảo van chịu được áp và nhiệt tối đa của hệ thống.
• Điều kiện môi trường: Cần xem xét tốc độ dòng chảy, độ sạch của lưu chất, không gian lắp đặt.
• Không dùng cho hơi nóng nếu van không được thiết kế chuyên biệt cho môi trường này.
• Tuân thủ thông số kỹ thuật để đảm bảo hiệu suất và độ bền van.

Lưu Ý Khi Lắp Đặt 

• Kiểm tra van trước lắp đặt: Đảm bảo van không bị hư hỏng, dị vật hoặc kẹt đĩa van.
• Lắp đúng hướng dòng chảy: Theo ký hiệu mũi tên hoặc hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Canh chỉnh mặt bích chính xác: Mặt bích phải đồng tâm, tránh siết lệch gây biến dạng thân van.
• Không siết quá lực: Siết bulong đều tay, tránh vặn quá chặt làm rách gioăng hoặc kẹt đĩa.
• Đảm bảo đủ không gian vận hành: Đặc biệt với van tay quay hoặc van điều khiển.
• Không tháo tay gạt, tay quay khi lắp: Để tránh sai lệch vị trí đóng/mở.
• Vệ sinh đường ống trước lắp: Loại bỏ cặn bẩn, mảnh kim loại để tránh làm hỏng van.

Lưu Ý Khi Vận Hành 

• Mở/đóng đúng kỹ thuật: Vặn tay gạt, tay quay hoặc điều khiển điện/khí nén theo hướng dẫn, tránh thao tác quá nhanh gây sốc áp.
• Không dùng van để điều tiết lưu lượng liên tục, trừ khi van được thiết kế chuyên biệt cho mục đích này.
• Tránh vận hành van ở trạng thái nửa mở lâu dài (góc 15°–75°) để hạn chế mài mòn đĩa và gioăng.
• Theo dõi thường xuyên: Kiểm tra rò rỉ, tiếng ồn bất thường hoặc van bị kẹt khi vận hành.
• Bảo trì định kỳ: Làm sạch, thay gioăng khi cần để duy trì hiệu suất và tuổi thọ van.

Bảng Giá Van Bướm Mới Nhất 2025

Giá van bướm phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chất liệu, kích thước, kiểu điều khiển và thương hiệu. Dưới đây là bảng giá tham khảo phổ biến tại thị trường Việt Nam:

Loại Van Bướm	Chất Liệu	Kích Thước (DN)	Giá Tham Khảo (VNĐ)
Van bướm tay gạt	Gang – gioăng EPDM	DN50 – DN200	Từ 400.000
Van bướm tay quay	Gang, Inox	DN50 – DN300	Từ 750.000
Van bướm điều khiển điện	Gang/Inox + motor	DN50 – DN400	Từ 1.200.000
Van bướm điều khiển khí nén	Inox/PVC + actuator	DN50 – DN300	Liên hệ
Van bướm inox 304/316	Toàn thân inox	DN50 – DN250	Từ 1.000.000
Van bướm vi sinh	Inox 316L	DN25 – DN100	Liên hệ
Van bướm nhựa (PVC, UPVC, PP)	Nhựa công nghiệp	DN50 – DN200	Từ 500.000

Lưu ý: Giá trên mang tính tham khảo, có thể thay đổi tùy theo thời điểm, nhà sản xuất và đơn hàng số lượng lớn. Vui lòng lên hệ 0981 286 316 để được báo giá chính xác nhất 

Asia Industry – Địa Chỉ Mua Van Bướm Uy Tín, Giá Tốt

Nếu bạn đang tìm kiếm van bướm chính hãng, đầy đủ chứng từ CO/CQ, giá cạnh tranh và đội ngũ kỹ thuật tư vấn tận tâm – Asia Industry chính là lựa chọn đáng tin cậy.

Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp thiết bị công nghiệp, chúng tôi cam kết:

• Sản phẩm chính hãng 100% – Nhập khẩu từ các thương hiệu uy tín
• Đa dạng mẫu mã, kích thước và vật liệu – đáp ứng mọi nhu cầu kỹ thuật
• Giá cả cạnh tranh, chiết khấu tốt cho công trình và đại lý
• Tư vấn kỹ thuật miễn phí, hỗ trợ chọn đúng loại van phù hợp
•  Giao hàng nhanh toàn quốc, bảo hành minh bạch

Thông tin liên hệ: 

📍 Địa chỉ: 934 Bạch Đằng, Thanh Lương, Hai Bà Trưng, Hà Nội 

📞 Hotline: 0981 286 316

✉️ Email: vattuasia@gmail.com

🌐 Website: https://inoxsteel.vn

Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu tạo, nguyên lý hoạt động cũng như cách lựa chọn van bướm phù hợp cho hệ thống của mình. Nếu bạn cần tư vấn chi tiết hơn hoặc tìm địa chỉ cung cấp van bướm chính hãng – hãy liên hệ ngay với Asia Industry để được hỗ trợ nhanh chóng và chính xác nhất nhé!